Witte bolletjes of balletjes in je keel?
Heb je wel eens uit het niets witte bolletjes of balletjes in je keel? De kans is groot dat het hierbij gaat om zogenaamde amandelstenen. Deze witte bolletjes bestaat uit voedselresten, celresten en bacteriën. Ze zorgen niet altijd voor klachten, maar kunnen ongemerkt wel flink stinken.
Het vervelende is dat je dit zelf lang niet altijd door hebt, omdat het lichaam snel went aan de geur. Helaas geldt dit niet voor de directe omgeving, die een vieze adem kunnen ruiken.
Hoewel dus erg vervelend, zijn deze witte balletjes gelukkig wel goed te behandelen. Dit kun je zelf thuis doen, een bezoek aan een tandarts of mondhygiënist is vrijwel nooit vereist.
Hoe ontstaan witte balletjes in de keel?
Bolletjes in de keel krijgt vrijwel iedereen op een gegeven moment mee te maken. Hoewel sommige mensen er sneller last krijgen dan andere, kunnen ze ontstaan bij mannen, vrouwen, jongeren en ouderen.
Er bestaat nog altijd twijfel over de precieze toedracht van het ontstaan van de balletjes, maar een goed beeld is inmiddels wel gevormd van de bolletjes.
Amandelstenen (officieel tonsillolieten genoemd) groeien in de crypten (groeven) van de amandelen. Dit zijn klieren achterin de keel die betrokken zijn bij het afweersysteem van het lichaam. In de crypten worden ziektemakers opgevangen en onschadelijk gemaakt, maar bij amandelstenen gebeurt dit in mindere mate.
Door ophoping van dode celresten en voedselresten wordt een beschermlaagje rond aanwezige bacteriën gevormd. Deze kunnen vervolgens vrijwel ongestoord groeien en produceren hierbij stinkende gassen. Meestal zijn de bolletjes wit, maar ook een lichtgele kleur is mogelijk.
Anaerobe bacteriën
Het gaat hierbij met name om de zogenaamde anaerobe bacteriën. Dit zijn bacteriën die, anders dan de meeste andere soorten, niet of nauwelijks zuurstof nodig hebben om te groeien. Voeding halen ze uit de voedsel- en celresten. Ze scheiden hierbij zwavelverbindingen uit die kunnen leiden tot een stinkende adem (halitose).
Het afweersysteem kan maar moeilijk grip krijgen op de bacteriën, omdat de omliggende resten ze afschermt.
Symptomen van witte bolletjes in de keel
Lang niet iedereen krijgt (direct) last van witte bolletjes in de keel, maar naar verloop van tijd gebeurt dit wel vaak. Dit is met name wanneer er veel en/of grote balletjes aanwezig zijn.
Symptomen die onder meer kunnen optreden zijn:
- Slechte adem (halitose)
- Gevoel dat er iets vastzit in de keel
- Metaalachtige smaak in de mond
- Moeilijkheid met slikken
- Oorpijn
- Diverse andere mondproblemen
Het laatste symptoom kan hierbij ook een factor zijn die leidt tot de ontwikkeling van amandelstenen. Hoewel niet altijd, is het niet ongebruikelijk dat amandelstenen ontstaan wanneer er te veel tandplak of een witte laag op de tong aanwezig is.
Hoewel de gevolgen van witte brokjes in de keel dus erg storend kunnen zijn, kunnen we het probleem gelukkig vrij eenvoudig aanpakken.
Witte bolletjes behandelen
De behandeling van witte balletjes in de keel bestaat idealiter uit twee elementen: verwijdering van aanwezige bolletjes en preventie. De amandelstenen enkel weghalen is vaak niet genoeg om er blijvend vanaf te zijn, omdat de oorzaak op deze wijze niet wordt aangepakt.
Oorzaak aanpakken
Voedselresten en dode celresten kunnen altijd ophopen, wat het niet mogelijk maakt om het ontstaan van amandelstenen volledig te voorkomen. Wel kan met een aantal maatregelen de kans hierop aanzienlijk verkleind worden.
De volgende risicofactoren moeten daarvoor aangepakt worden:
Droge mond
In een droge mond is er relatief minder zuurstof aanwezig, wat de anaerobe bacteriën in de hand werkt. Heb je vaak een droge mond, drink dan de gehele dag door meer water dan gebruikelijk.
Verder kan de speekselproductie gestimuleerd worden met keelpastilles. Kies het liefst voor pastilles zonder (veel) suiker, omdat dit juist als voedingsbron kan fungeren voor de bacteriën. Een goede optie is Dr Katz lozenges.
Niet alleen stimuleren deze pastilles direct de speekselklieren, ook het zuigen op de pastilles zorgt voor extra stimulatie, waardoor je minder last hebt van een droge mond.
Beperken alcohol en koffie
Alcohol en koffie drogen de mond uit, waardoor er sneller klachten optreden. Probeer te minderen met deze producten of neem een goede slok water na het nuttigen van koffie of een alcoholisch drankje.
Beperken zuivelproducten
Hoewel veel zuivelproducten diverse gezonde elementen bevatten, vormt zuivel ook een prettige voedingsbron voor de stinkende bacteriën. Nuttig je veel zuivelproducten, probeer dit dan enigszins te beperken of naderhand de mond te spoelen met water.
Schone tong
Op de tong leven grote hoeveelheden bacteriën, wat volkomen normaal is. Het wordt echter een probleem wanneer de balans tussen de bacteriën verstoord raakt. Dit herken je meestal aan een witte plak op de tong, in structuur en kleur vergelijkbaar met de witte bolletjes in de keel.
Zo’n tongplak kan de kans op amandelstenen vergroten. Heb je last van een aanslag op de tong, schraap de tong dan schoon met een goede tongschraper of tongreiniger, zoals de Orabrush. Deze schraper bevat zachte haartjes die de tong diep reinigen, terwijl je niet het risico loopt het weefsel te beschadigen.
Mondwater met alcohol
Veel mensen associëren een brandend gevoel met een goed mondwater. Dat brandende gevoel heeft echter niets te maken met reiniging en wijst doorgaans op de aanwezigheid van alcohol. Dit droogt de mond juist uit en kan de balans verstoren.
Kies liever voor alcoholvrij mondwater, zoals Oxyd8. Oxyd8 werkt op basis van actief zuurstof, wat de balans niet verstoort, maar de stinkende bacteriën effectief aanpakt.
Witte balletjes verwijderen
Wanneer de oorzaken van de amandelstenen aan zijn gepakt, is de kans op een terugkeer een stuk kleiner geworden. De bolletjes zelf moeten echter ook verwijderd worden om van de klachten af te komen.
Hoewel dit soms gedaan wordt door met een vinger of wattenstaafje op de amandelcrypten te duwen, is dit niet erg efficiënt en soms zelf schadelijk.
Gebruik in plaats hiervan liever speciale hulpmiddelen, die je thuis voor de spiegel kunt gebruiken.
De volgende hulpmiddelen zijn speciaal voor het verwijderen van stinkende balletjes gemaakt:
- Monddouche AE Dental Power Floss en Monosyringe
- Tonsilfresh Cupping Glass (zuigt bolletjes weg)
- AE Dental Tonsil Stone Removal tool
- TonsilFresh Led Tool